بررسی خواص پاداکسایشی ترکیبات فنلی و مطالعه آناتومیکی چند گونه گیاه بارهنگ (plantago l.) در آذربایجان غربی

جنس plantago متلق به تیره بارهنگ (plantaginaceae) با بیش از 200 گونه به عنوان یک داروی خام در کشورهای شرق آسیا و ایران مورد استفاده قرار می گیرد و دارای خواص پاد اکسایشی و ضدرادیکالی می باشد. در این مطالعه مشخصات آناتومیکی و میزان محتوای کل فنول و فعالیت ضدرادیکالی عصاره ی اتانولی و متانولی ریشه ، برگ و گل آذین سه گونه گیاه بارهنگ شامل: p.lanceolata ، p. major و p. maritima در استان آذربایجان غربی مورد بررسی قرارگرفت. بیشترین محتوای فنولی در عصاره متانولی گل آذین p. major و کمترین در عصاره متانولی ریشه گونه p.lanceolata مشاهده شد. از نظر محتوای فلاونوئیدی بیشترین مقدار در عصاره اتانولی برگ p. major و کمترین مقدار مـربوط به عصـاره مـتانولی ریشه گـونه p.lanceolata بود، از نظر قـدرت احیا بیشترین مقدار در عصـاره مـتانولی برگ p. major و کمترین میزان در عصاره اتانولی ریشه p. maritima دیده شد، بالاترین قدرت مهار پراکسیداسیون چربی درعصاره متانولی گل آذین p. maritima و پایین ترین در عصاره متانولی برگ p. major بود. از نظر جمع آوری رادیکال سوپراکسید عصاره اتانولی ریشه p. major بالاترین مقدار را دارا بود و عصاره متانولی گل آذین p. maritima کمترین میزان را داشت. قدرت جمع آوری پراکسید هیدروژن در عصاره اتانولی گل آذین p. maritima بالاترین و در عصاره متانولی ریشه p.lanceolata کمترین میزان بود. بالاترین ظرفیت جمع آوری رادیکال های dpph مربوط به عصاره اتانولی گل آذین p. major بوده و کمترین میزان را عصاره اتانولی ریشه p.lanceolata دارد. از لحاظ ظرفیت جمع آوری رادیکال آزاد نیتریک اکسید کمترین میزان به عصاره اتانولی برگ p. major و بیشترین ظرفیت به عصاره متانولی ریشه p. maritima تعلق دارد. بیشترین فعالیت شکستگی زنجیر در عصاره اتانولی گل آذین p. maritima و کمترین در عصـاره متانولی برگ p. major مشاهده شد. باتوجه به نتایج این مطالعه، به نظر می رسد که فعالیت پاداکسایشی، مهار رادیکال های آزاد و سرعت شکستگی زنجیر علاوه بر مقادیر فنول کل ، به ماهیت ترکیبات هم بستگی دارد. مطالعات آناتومی شامل اندازه گیری طول و تعداد سلولهای نگهبان روزنه اپیدرم تحتانی برگ و تعداد لایه های پارانشیم پوستی و ضخامت پارانشیم مغزی محور گل آذین ، ضخامت برگ ، تعداد لایه های پارانشیم زیر رگبرگ میانی و عرض دستجات آوندی رگبرگ میانی و تعیین بزرگترین سلول اپیدرم برگ و بزرگترین سلول پارانشیم میانی برگ بود.